عطای کثیر؛ شرح بیتی از حافظ

author

محمدرضا اکرمی دانشگاه آزاد فسا

Abstract:

چکیدهبیت «نعیم هر دو جهان پیش عاشقان به جوی/ که این متاع قلیل است و آن عطای کثیر» با ضبط‌ها و معانی متفاوتی در تصحیح‌ها و شرح‌های دیوان حافظ آمده است. این مقاله ضمن بررسی این موارد، در پی آن است تا شکل سالم و معنی درستی از بیت ارائه دهد. دو موضوع را شارحان در شرح بیت در نظر نگرفته‌اند؛ یکی بررسی دو ترکیب قرآنی "متاع قلیل" و "عطای کثیر" که معادل نعمت‌های دنیا و آخرت است و دیگر این که شارحان "که" را در ابتدای مصرع دوم، "که" ربط تعلیلی به معنی "زیرا که" معنی کرده‌اند و یک شرح نیز آن را به معنی "بلکه" دانسته است. نگارنده معتقد است در این بیت، حرف ربطِ "که" حرف پیروِ (ربطِ) اسم‌پرداز یا توضیحی است. این نوع "که" کلمه یا ترکیب پیش از خود را با جمله‌ی پس از خود مرتبط می‌سازد تا در باره‌ی آن توضیح و تفسیری ارائه دهد. حافظ بارها این نوع "که" را به‌کار برده است که با ذکر شواهدی از آن در متن مقاله، نظریه‌ی فوق قوت می‌یابد. کلید واژه: حافظ، متاع قلیل، عطای کثیر، حرف ربط "که" توضیحی.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

حکم پادشاه انگیز‌ (شرح بیتی از حافظ)

دریافت صورت صحیح و معنی دقیق ابیات در ادب فارسی نخستین و با اهمیت‌ترین گام برای راه یافتن به دنیای هنر و اندیشۀ شاعران است. افزون بر این سایر علوم ادبی از جمله نقد ادبی، سبک‌شناسی، علوم بلاغی و دستور زبان نیز بدون در دست داشتن متن قابل اعتماد و معنی صحیح اشعار، راه به جایی نخواهد برد. اگرچه در باب شعر حافظ و برای حل مشکلات آن کوششهای زیادی صورت گرفته، اما هنوز برخی ابیات حل نشده باقی مانده و م...

full text

حکم پادشاه انگیز‌ (شرح بیتی از حافظ)

full text

حکم پادشاه انگیز (شرح بیتی از حافظ)

دریافت صورت صحیح و معنی دقیق ابیات در ادب فارسی نخستین و با اهمیت ترین گام برای راه یافتن به دنیای هنر و اندیشۀ شاعران است. افزون بر این سایر علوم ادبی از جمله نقد ادبی، سبک شناسی، علوم بلاغی و دستور زبان نیز بدون در دست داشتن متن قابل اعتماد و معنی صحیح اشعار، راه به جایی نخواهد برد. اگرچه در باب شعر حافظ و برای حل مشکلات آن کوششهای زیادی صورت گرفته، اما هنوز برخی ابیات حل نشده باقی مانده و م...

full text

شرح بیتی از دیوان حافظ («زمانی» یا «زبانی»)

در غزلی از دیوان حافظ به مطلعِ دلم جز مهر مهرویان طریقی برنمی‌گیرد ز هر در می‌دهم پندش ولیکن درنمی‌گیرد بیتی در همة نسخه‌ها به‌جز نسخة ایاصوفیه به صورت زیر آمده است: من آن آیینه را روزی به‌دست‌آرم سکندروار اگر می‌گیرد این آتش زمانی ور نمی‌گیرد اما در نسخة ایاصوفیه، مصراع دوم این بیت به‌شکل زیر آمده است: من آن آی...

full text

شرح بیتی از نظامی

full text

شرح بیتی از دیوان حافظ («زمانی» یا «زبانی»)

در غزلی از دیوان حافظ به مطلعِ دلم جز مهر مهرویان طریقی برنمی گیرد ز هر در می دهم پندش ولیکن درنمی گیرد بیتی در همه نسخه ها به جز نسخه ایاصوفیه به صورت زیر آمده است: من آن آیینه را روزی به دست آرم سکندروار اگر می گیرد این آتش زمانی ور نمی گیرد اما در نسخه ایاصوفیه، مصراع دوم این بیت به شکل زیر آمده است: من آن آیینه را روزی به دست آرم سکندروار اگر می گیرد این آتش زبانی ور نمی گیرد بات...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

شعر پژوهی

volume 8 issue 3

pages 21- 30

publication date 2016-11-21

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

حافظ متاع قلیل عطای کثیر حرف ربط "که" توضیحی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com